Геомембрана атауын алған материалдың негізіне ПВХ, ПЭВМ немесе ПВД-дан жасалған су өткізбейтін полимерлік жабын қабаты қойылған. Қорғалмаған полимер қабаты осал: пластмасса механикалық зақымдануға ұшырайды, күннің ультракүлгін сәулесінің әсерінен жұмыс қасиеттерін жоғалтады. Материалға жоғары технологиялық және эксплуатациялық сапалар беру үшін, жабын бір жағынан немесе екі жағынан тоқымаған геомата жабумен қапталады. Геосинтетикалық қауымдастық материалға – «GM» белгісін берді.
Нарықта жұмыс қабатының – полимерлік жабынның формасы, қалыңдығы және қасиеттеріне қарай әртүрлі геомембраналардың кең таңдауы ұсынылған. Тауарлық ассортименттің тұрақты жаңаруы геомембраналарды қолдану аясын кеңейтеді.
Жалпы жағдайда материалды төсеу келесі операцияларды қамтиды:
- негізді дайындау, механикалық зақымдануды болдырмауға арналған шаралар қабылдау;
- есептеулерді жүргізу, қаптамадан шығару, бөлу және дайындалған негізге мембрананы төсеу;
- жолақтарды дәнекерлеу, үздіксіз бетті қалыптастыру;
- қосылымның сапасы мен тығыздығын тексеру.
Бетті дайындау
Жергілікті жерде төсеу кезінде, учаске тегістеледі, өсімдіктерден, тастардан, қоқыстан және ағаш тамырларынан тазартылады. Төселетін қабат қалыптастырылады: беті тегістеледі, жұмсақ топырақ немесе ұсақ дисперсті инертті материал себіледі, қабаттың қалыңдығы – 100-ден 400 мм-ге дейін. Тасымалдаушы қабат қолмен немесе механикалық катоктар көмегімен тығыздалады, 10-30 мм қалыңдықтағы құм қабаты себіледі.
Шатырға төсеу кезінде су жинақталған жерлер тазартылады, беті көгерістерден, биологиялық шөгінділерден және басқа ластанулардан тазартылады, құрғақ сүртіледі. Цементті едендерде және бетон негіздерінде өткір шеттер алынады, жарықтар мен бұрмалаулар жойылады. Мембрананың жабындысы битуммен, мұнай өнімдерінің ағындарымен, әртүрлі шығу тегінің майларымен байланыспауы тиіс – материал жұмыс қасиеттерін жоғалтады.
Төсеу әдісіне қарамастан, жабынды қабаты мен негіз арасына 180-300 г/м2 тығыздықтағы геомата төселеді. Мембрананың жоғарғы тегістігі жобаның талаптарына байланысты геомата немесе басқа материалмен жабылады.
Төсеу тәртібі
Мембрананы ашық алаңдарда төсеу жұмыстары оң температурада, құрғақ желсіз ауа-райында жүргізіледі. Рулондарды қажет болған сайын ашып шығару қажет.
Жұмыстарды 3-4 адамнан тұратын топ қолмен орындайды. Жұмысшылар қажетті қауіпсіздік шараларын сақтауы керек: жұмсақ аяқ киім кию, жабдықты пайдаланған кезде орнатылған қабатты қорғау шараларын қабылдау. Техниканың полотно бойымен жүруіне жол берілмейді. Ашылған жолақтарды қажет болған жағдайда уақытша құм салынған қаптармен бекітеді.
Полотно жолақтармен үстінен үстіне төселеді, кернеу, бүктелістер және бұрмалауларсыз, көршілес полотнолардың үстінен үстіне 100-200 мм құрайды. Құрылымды қалыптастырғанда, тігістердің ұзындығы минималды болуы керек.
Су қоймаларын, тұнбағыштарды және қалдықтарды сақтау қоймаларын ұйымдастырғанда, барлық гидроизоляциялық құрылымның шеттері анкерлік шұңқырларда берік бекітіледі.
Тігістерді және жолақтарды қосу
Үлкен алаңдарда жолақтарды біртұтас полотноға қосу үшін қыздырылған конуспен немесе құрылыс фендерімен контактілі дәнекерлеу қолданылады. Қолжетімсіз аумақтарда пленка қабаттары экструзионды дәнекерлеумен бекітіледі.
Шатырдың беткей беттерінде жолақтарды қосу үшін сенімді гидроизоляцияны қамтамасыз ететін арнайы пластикалық бекіткіштер қолданылады. Бекітудің сапасына жабынның тозуға төзімділігі байланысты, сенімді түрде бекітілген мембраналардың қызмет ету мерзімі 50-60 жылды құрайды.
Отандық нарықта баспа роликтер жүйесімен жабдықталған дәнекерлеу автоматтары мен жартылай автоматтарының кең таңдауы ұсынылған. Ауаны 500 градусқа дейін қыздыратын генератормен жабдықталған құралдар танымал. Мұндай құралдармен тігістерді қосу жылдамдығы минутына 8 метрге дейін құрайды, технология ылғалды және аязды ауа-райында жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Күнделікті температура ауытқулары көп болғанда, құрылымның бетінде монтаждан кейін бүкілдейлік пен жеңіл толқындылық пайда болуы мүмкін. Бұл көрініс беттің жұмыс қасиеттерін нашарлатпайды және біраз уақыттан кейін өздігінен жойылады.
Дәнекерлеу қосылымының сапасын тексеру
Дәнекерлеу тігісінің сапасын тексеру материал толығымен суығаннан кейін жүргізіледі. Тігістің ені кем дегенде 40 мм болуы керек, беті біркелкі болуы тиіс – көпіршіктерсіз, бүктелістерсіз және бұрмалауларсыз. Тігістің шетінде еріген пластиктен шыққан тұрақты ролик – шығынты байқалуы тиіс.
Тігістің сапасын тексеру үшін арнайы сынама немесе жиекті бұрағыш қолданылады, сынама ешқандай жағдайда тігіске күш салмай еніп кетпеуі керек.